Generatieve Fonologie: En de Linkerkant van de Grammatica

De fonologie beschouwt het als haar taak, de klanksystemen der verschillende talen alsmede de functies van elk hunner elementen te bestuderen. En die taak vloeit voort uit het inzicht, dat de klanken ener taal een geordend systeem vormen, waarin elk hunner een bepaalde plaats inneemt. (N. van Wijk, Phon%gie een hoofdstuk uit de structurele taalwetenschap) 1. 1. Het onderwerp van dit boek De bekende Amerikaanse fonoloog James Harris begint in zijn laatste boek (Harris 1983) een uiteenzetting over de Spaanse lettergreep als voIgt: "Consider the word huey 'ox' ." Zo'n mooie openingszin hebben wij voor dit boek niet kunnen bedenken, maar we zijn het weI met Harris eens dat een inleiding het gemakkelijkst begonnen kan worden met een voorbeeld. We beginnen daarom met de volgende zin: (1) De groep praatte als een stelletje gladiolen over de dwarsdruknorm. Aan de hand van deze zin kan een grote hoeveelheid taalkunde worden geillustreerd. Met een deel daarvan benje ongetwijfeld bekend, met een deel misschien een beetje, en met een groot deel (kunnen we zonder schroom aannemen) totaal niet. In het deel waarmee je redelijk goed bekend bent, huist hoogstwaarschijnlijk bijvoorbeeld de simpele observatie dat het eerste woord van de zin een zogenaamd lidwoord is; ook dat het eerste zelfstandig naamwoord van de zin bestaat uit de opeenvolging van klanken g. r. oe en p; dat het werkwoord be staat uit de klanken t, p, r, a en de zwakke klinker e, maar dan in een andere volgorde, enzovoort.